به نقل از کمیسیون ملی یونسکو- ایران، در ابتدای این برنامه مجازی، مجری برنامه گفت: نمایشگاه «رقص قلم» به هنر خطاطی در جاده ابریشم می‌پردازد. این سعادت را داریم که با آثار متددی از هنرمندان بیش از ۳۰ کشور دنیا در خدمت مخاطبان باشیم و آن‌ها را با هنر خطاطی این هنرمندان در جاده ابریشم آشنا کنیم. هنری که به قدمت نگارش و فرهنگ در این منطقه جغرافیای وجود داشته است. هنری که در بین ادبیان و فرهیختگان کشورمان هم جایگاهی بس مهم و بزرگ داشته است.
وی افزود: آثاری از هنرمندانی از کشورهای آذربایجان، فرانسه، قزاقستان، اسپانیا، تاجیکستان، ازبکستان، لهستان و همچنین بزرگمردانی از خطه پاک ایران‌زمین در این نمایشگاه عرضه خواهد شد. علاوه بر نمایش آثار این بزرگان افتخار این را داریم که با برخی از این بزرگان گفت‌وگو هم داشته باشیم تا بیشتر با جزییات فرهنگی هنر خطاطی در این منطقه آشنا شویم.
غیر از هنر، تاجی بر سر آفرینش نیست: عنوانی در نمایشگاه مجازی رقص قلم
یدالله کابلی خوانساری هنرمند پیشکسوت ایرانی در حوزه خطاطی در گفت‌وگویی آنلاین درباره فعالیت‌های خود توضیح داد: من یدالله کابلی خوانساری و متولد خوانسار هستم. حدود نیم قرن است که در مجموعه انجمن خوشنویسان ایران به‌عنوان استاد و عضو شورای‌عالی ارزشیابی حضور دارم. در شورای ارزشیابی میراث فرهنگی و وزارت ارشاد هم سالیان طولانی حضور داشته‌ام و افتخار دارم که در این مسؤولیت کوشش‌های فراوانی را برای خوشنویسی کشور برعهده داشته‌ام. این افتخار را هم دارم که به‌عنوان نماینده فرهنگی یونسکو بتوانم در چشم‌انداز درخشانی که این کمیسیون عالیقدر برای تحکیم مبانی فرهنگی و هنری کشورهای دنیا و به‌خصوص منطقه جاده ابریشم ترسیم کرده است، توفیق خدمت داشته باشم.
وی افزود: گمان می‌کنم اگر بگوییم غیر از هنر، تاجی بر سر آفرینش نیست، سخنی به گزافه نگفته‌ایم. در همین راستا هم شاهدیم تحکیم روابط فرهنگی با کشورهای منطقه راه ابریشم که با مدیریت مدبرانه دکتر ایوبی در پیش رو داریم، محصول ارزش‌های بنیادین «هنر خطاطی» است. هنری که در اشتراکات دیرینه ایران و کشورهای راه ابریشم، نقشی دیرینه داشته است و گمان می‌کنم دنیای هنر بدون مرز جغرافیای، سیاسی و حتی اجتماعی، غنی‌ترین فضای گفت‌وگویی است که نیازی به ترجمان ندارد و در هر گوشه از عالم محبوبیت خاص خود را دارد.
«هنر» ژرف‌ترین گفت‌وگو میان انسان‌های صاحب دل و فرزانه در تاریخ بشر محسوب می‌شود که احساسات تابنده خود را در عرصه‌های مختلف فرهنگی وهنری ارائه کرده و آثارشان مایه فخر بشریت شده است.
این هنرمند پیشکسوت حوزه خطاطی گفت: انسان‌ها همیشه برای معنا بخشیدن به زندگی و جلوه‌های پویای ذهنی خود، در جستجوی تحولات درونی خود بوده‌اند. هنر به‌عنوان یک ودیعه الهی، بروز و ظهور شورانگیزترین و ژرف‌ترین بازتاب‌های درونی انسان‌ها به دنیای بیرون بوده است. هنر حاصل تفکر و تعمق جان‌های شیفته و عقل‌های سرمستی است که با سیروسلوک و کشف و شهود بسیار زیاد توانستند آثاری را خلق کنند.
پیدایش خط یکی از مهم‌ترین دستاوردهای تاریخ بشر از این منظر بوده است که در طول تاریخ بشر و در هر سرزمینی به ثبت و ضبط رویدادها و احوالات و به‌خصوص مفاهیم ادبی و اخلاقی و فرهنگی و حتی سیاسی اختصاص یافته است. با این پیش‌زمینه می‌توان گفت نام ایران و ایرانی در گذشته تاریخ، بخش عمده‌ای از کتاب فرهنگستان جهان را به خود اختصاص داده است.
پناهی درباره جایگاه هنر خوشنویسی در فرانسه گفت: خوشنویسی جایگاه و فضای عمده‌ای در کشور ما دارد. در غرب این هنر در تقسیم‌بندی کلاسیک جا ندارد و بیشتر به‌عنوان یک هنر دستی و کتاب‌آرایی شناخته می‌شود. بنابراین آن جایگاه خاص را به‌طور تاریخی ندارد، خوشنویسی در این کشورها یک جنبه فرعی داشته و مثل تئاتر و سینما جایگاه زیادی ندارد منتهی در این سال‌ها یک رجعتی به هنر خوشنویسی دیده می‌شود که این امر دو دلیل دارد؛ یکی شرافت و نجابت آن به‌عنوان هنر تاریخی انسان و دومی قرار گرفتن در رده هنرهای عام. این موضوعات باعث شده تا نگاه جدیدی به این هنر شود.
این هنرمند خوشنویس توضیح داد: من بارها از خوشنویسی به‌عنوان هنر انسانی نام برده‌ام. چون هنرهای دیگر همه در عصر انسان اولیه هم به نوعی وجود داشت اما پرورش پیدا نکرده بود. در واقع جوهره این هنرها در طبیعت وجود داشت در حالی‌که خوشنویسی زمانی زاییده شده که انسان ناطق شده، وقتی شروع به حرف زدن کرده پای نوشتار به میان آمده، بعد گرامر شکل گرفته، سپس خوشنویسی در این بستر زاییده شده و پرورش پیدا کرده است.
پس می‌بینیم این هنر نسبت به هنرهای دیگر بسیار جدیدتر و ذاتاً بر مبنای اندیشه، ادبیات، فلسفه و … است. به‌طور کلی کسانی دارای هنر خوشنویسی بودند که باسواد بودند، تمام افراد جامعه خوشنویس نبودند، در حالی‌که یک فرد بیسواد هم می‌توانست نوازنده، نقاش باشد ولی یک آدم بیسواد هرگز نمی‌توانست خوشنویس حتی نسخه پرداز باشد؛ این نشان می‌دهد که ذاتاً خوشنویسی با ادبیات، شعر، کلام عجین است. طبیعتاً این موضوع در همه فرهنگ‌ها بوده است.
پناهی بیان کرد: در فرانسه هم بحثی که بیشتر عنوان می‌شده این بوده است که کلام بزرگان ادبیات، خوشنویسی می‌شده است. بنابراین هرچند خوشنویسی در غرب ضعیف است ولی همچنان فعال است این هنر در همه فرهنگ‌ها و تمدن‌ها اصل است.
این هنرمند ادامه داد: تقریباً همه از موسیقی به‌عنوان هنر جهانی یاد می‌کنند که یک زبان بین‌المللی دارد چون آن اصوات با زیبایی گوش هر انسانی را با هر فرهنگی در هر نقطه از جهان به ارتعاش درمی‌آورد و حداقلی از پیام و حس را منتقل می‌کند حتی اگر افراد به گرامر و زبان هنری آن موسیقی آشنا نباشند. یعنی حتی اگر یک موسیقی چینی هم گوش کنند حداقلی از حس را دریافت می‌کنند. ولی این امر جنبه احساسی دارد، بخش ناخودآگاه ذهن را تحریک می‌کند و به همین دلیل می‌تواند زبان بین‌المللی باشد. خوشنویسی یک جنبه دیگر دارد که آن جنبه آگاه ذهن است و با نوشته، اندیشه و فکر سر و کار دارد که یک ارتباط عمیق‌تری بین فرهنگ‌های مختلف ایجاد می‌کند.
هندسه موزونی از تصویر خط ایجاد می‌کند، در عمق آن هم کلام و اندیشه است پس این موارد می‌توانند در یک لایه عمیق‌تر، فرهنگ‌ها را به‌هم نزدیک کنند. این زبانی است که هم بخش خودآگاه و هم بخش ناخودآگاه انسان با آن درگیر می‌شود. با اینکه موزیسین حرفه‌ای هستم اما می‌توانم بگویم عمق و کارآیی خوشنویسی بیشتر است.
وی در پایان گفت: به‌عنوان عضوی از خانواده فرهنگ و هنر ایران بزرگ باید بگویم ظرفیت و توان ما در فرهنگ و هنر بسیار زیاد است. خوشحالم که حرکت‌های این چنینی شکل می‌گیرد. امیدوارم این حرکت مورد استقبال قرار بگیرد.